Een unieke tabaksdoos

In dit artikel:

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) heeft een bijzondere zilveren tabaksdoos aan zijn watererfgoedcollectie toegevoegd. Het object werd waarschijnlijk ooit gebruikt door Pieter Johannesz Spaander (1718–1800), dijkgraaf van het vroegere West-Friese waterschap ‘De Vier Noorder Koggen’. HHNK-bestuurder Klazien Hartog zegt dat de afbeelding op de doos “een uniek inkijkje in het herstellen van een dijk na een doorbraak” biedt en dat het daardoor een betekenisvolle aanvulling op de collectie is.

Op het deksel staan de goden Neptunus (zee) en Ceres (landbouw) naast een monogram. De onderzijde bevat een gedetailleerde gravure van een wierdijk met dijkarbeiders: mannen die palen slaan met een heistelling, een werkman met kruiwagen, iemand met paard en wagen en twee heren. In de voorstelling ligt een schip in de doorbraak; langs de dijk zijn profieltekeningen en maatstokken weergegeven. Onderaan is een wimpel met een vers die het waterschap aanspoort de dijken goed te onderhouden. Zulke scènes van dijkherstel zijn zeldzaam, waardoor de doos waardevolle informatie over werkwijzen en sociale inzet bij beschoeiingswerkzaamheden levert.

De tabaksdoos is te zien in de wisseltentoonstelling Moordenaarsbraak in de hal van het HHNK-hoofdkantoor, Stationsplein 136 in Heerhugowaard (ma–vr 9:00–17:00). Bezoekers kunnen ook de vaste museumruimte ‘Waterschat’ en een audiotour over de geschiedenis van het waterschap gratis bezoeken. HHNK benadrukt dat deze en andere stukken — van zilveren bekers en oude kaarten tot molens en gemalen — niet alleen erfgoed zijn, maar ook inzicht geven in historische keuzes en innovaties die relevant blijven voor hedendaagse waterbeheerbeslissingen.